Over het algemeen slagen fototoestellen er vrij goed in om de witbalans juist te raden. En "raden" is echt het juiste woord. Want het toestel heeft:
- geen flauw benul van wat je hem voorschotelt qua onderwerp
- geen flauw benul welk licht er is
In de meeste foto's komt wel ergens iets voor dat wit is. Al is het maar iets heel klein.
Maar zodra je in een bos belandt lukt het voor de toestellen al veel minder om nog juist te raden. Belangrijke reden: het licht dat op je onderwerp valt heeft allerlei kleurzwemen met groen en roodbruin.
In een bos loont het dus echt de moeite om een "custom white balance" te gebruiken.
Hoe werkt een "custom white balance"?
Heel eenvoudig: je houdt iets voor de lens dat neutraal wit of neutraal grijs is en zegt tegen je toestel "Dit is wit/grijs". Op basis daarvan weet het toestel welk licht er aanwezig is. Zo weet hij hoe hij het licht op de sensor moet interpreteren en kan hij voor al je foto's onder dat licht de juiste kleuren geven.
Opgelet: als het licht verandert moet je dat opnieuw instellen!
Het is wel belangrijk dat het wit/grijs "neutraal" van kleur is. Want onze hersenen corrigeren vanzelf voor het aanwezige licht. Dus een lichtjes blauwgekleurd "wit" blad lijkt voor onze ogen wit. Maar het is niet echt wit. Het is zelfs zo dat onze ogen iets heel lichtblauw witter vinden dat echt neutraal wit. Dus echt wit lijkend papier (en bijvoorbeeld ook waspoeder) is niet echt wit.
Daarom gebruik je best iets wat speciaal gemaakt is als grijskaart. Zelf gebruik ik
dit kaartje van Novoflex, maar er zijn ook nog andere gelijkaardige kaarten te koop. En ook nog andere systemen zoals witte halftransparante lensdoppen.
Moet je echt zo'n kaartje hebben om je beelden te verbeteren? Nee. Met een "wit" blad papier kan je je ook al uit de nood helpen. Weet dan wel dat je beeld waarschijnlijk te warm (geler om het blauw te compenseren) zal zijn en dat je daar achteraf nog wat voor moet corrigeren. Maar je komt al dicht in de buurt.
Een voorbeeld: Meidoornbesjes in een herfstig bos.
Het eerste beeld is genomen zonder kleurcorrecties.
Dit is wat mijn toestel er van maakte met een automatische witbalans. Véél te blauw.
Dit tweede beeld toont de besjes mooi rood. In vergelijking met het eerste beeld lijkt dit echt te warm-rood. Maar dat is omdat je eerste het eerste beeld gezien hebt en je ogen daar aan aangepast zijn. Had je dat eerste beeld niet gezien, dan leek deze tweede perfect normaal.
Dit tweede beeld heeft ook nog twee andere veldtechniekjes ondergaan:
- een polarisatiefilter om wat reflecties weg te nemen op de bessen. Niet alles is weg maar de grote reflecties zijn al geminderd.
- een reflectiescherm is gebruikt om de schaduwen op te helderen. Dat wordt zeer veel gebruikt om onderwerpen beter te belichten. Je kan daar iets voor kopen maar je kan aluminiumfolie op ook een stuk karton kleven.
